رمز ارز ملی بر پایه ریال ایجاد می‌شود. این جمله شاید مهم‌ترین خبری باشد که مدتی پیش از زبان علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی کشور بیان شد. او اواخر مهر ماه از ایجاد ساز و کاری برای ایجاد ارز دیجیتال ملی کشور خبر داده و گفته بود: در آینده رمز ارز ملی را به صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهیم کرد. در حال حاضر بانک مرکزی بررسی‌های خود را روی آن انجام می‌دهد. امیدواریم ضوابط آن در شورای پول و اعتبار نهایی شود و این اتفاق که به صورت محدود در کشورهایی دنبال شده، در ایران نیز راه‌اندازی شود.
ایده صالح آبادی، مدتی بعد از سوی تعدادی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس نیز تأیید شد و هر یک در گفت و گوهایی ضمن استقبال از آن، ضرورت‌های ایجاد ارز دیجیتال ملی را بر می‌شمردند و پشتوانه‌هایی برای آن مطرح کردند. اکنون پرسش اینجاست که این ایده که به نظر می‌رسد پارسال نیز از سوی رئیس سابق بانک مرکزی کشور مطرح شد، تا چه حد قابل دستیابی است؟ در این گزارش این ایده و راه‌های موفق شدن آن را بررسی می‌کنیم.
فهرست مطالب
ایده نوپای رمز ارز ملی
شاید اولین بار، این محمد جواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور بود که از راه اندازی بازار رمز ارز ملی در کشور خبر داد. او در اسفند ماه ۹۶ رمز ارز ملی را یک دستاورد و حاصل تلاش نخبگان ایرانی معرفی کرد. گفته‌های آذری جهرمی البته به نتیجه‌ای ختم نشد. حدود ۳ سال بعد یعنی در بهمن سال ۹۹ این عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی کشور بود که خبر از ایجاد رمز ارز ملی و بین المللی کردن آن داد. او گفته بود: از جمله اهداف بانک‌های مرکزی مختلف، افزایش کنترل در خصوص انتقال اعتبار، بین المللی کردن ارز ملی و حتی تغییر در معماری سیستم پولی است.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم با بررسی این روند جدید جهانی و متمرکز شدن بر الگوهای مختلف در پی انتخاب بهترین راهبرد ممکن در این حوزه است و ویرایش اولیه سند جامع رمز پول را تهیه کرده است. اکنون به نظر می‌رسد که مسئولان تازه به پاستور رسیده و نمایندگان پارلمان به دنبال تحقق همان ایده‌هایی باشند که پیشتر نیز مطرح شده بود. اما آنچه مشخص است، نشان می‌دهد که چند و چون تحقق این ایده هنوز نه از جانب نمایندگان و نه از جانب رئیس کل بانک مرکزی روشن نشده باشد.
مدتی پیش، اصغر سلیمی، یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس، به ایسنا گفته بود که بحث راه اندازی رمز ارز ملی هنوز به صورت یک طرح در مجلس بررسی نشده و این ایده تنها از سوی رئیس کل بانک مرکزی مطرح شده است. او گفته بود: با توجه به اینکه رمز ارز ملی هنوز قانون مشخصی ندارد و حمایتی از رمز ارزها نمی‌شود، معتقدیم رمز ارز ملی را با ساز و کارهای مشخص و با پشتوانه نفت و … تعریف کنیم و به شکل آزمایشی آن را در کشور اجرا کنیم. اگر اجرای طرح رمز ارز ملی موفق بود، می‌توانیم این ایده را تقویت کنیم و توسعه دهیم.
او تاکید کرده بود:
فعلاً بحث رمز ارز ملی در کمیسیون اقتصادی توسط رئیس کل بانک مرکزی مطرح شده است که این کمیسیون ماه آینده بررسی‌های لازم را در این باره انجام خواهد داد و راهکارهای لازم برای اجرای آن را ارائه می‌دهد. وقتی پشتوانه نفت را داشته باشد، سود اقتصادی هم به دنبال دارد و اگر موضوع رمز از ملی به شکل آزمایشی در کشور اجرا شود و نقاط ضعف و قوت آن شناسایی شود، مخالفتی با آن نداریم و در صورت داشتن پشتوانه، مردم هم از آن حمایت می‌کنند.
برآوردهای اتاق بازرگانی که در اواخر اردیبهشت امسال منتشر شده، نشان داد که حدود ۱۲ میلیون ایرانی در سال‌های اخیر وارد بازار رمز ارزها شدند. گزارش اتاق بازرگانی نشان می‌دهد که حدود ۷۷ درصد از این جمعیت با هدف حفظ ارزش پول پا به این بازار گذاشته‌اند. اقبال بالای رمز ارزها میان ایرانیان البته ریشه در ارزش کل بازار رمز ارزها در جهان داشته است. فرزین فردیس، نایب رئیس کمیسیون اقتصاد و نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران نیز چندی پیش اعلام کرد که: ارزش کل بازار رمز ارزها در جهان تا ۸ می ۲۰۲۱ به ۲۴۶۰ بیلیون دلار رسیده و ارزش کل بازار بیت کوین طی همین مدت ۱۱۱۰ بیلیون دلار برآورد شده است.
همچنین تعداد رمز ارزهای پذیرش و لیست شده در صرافی‌های معروف دنیا تا ۱۵ آوریل ۲۰۲۱ عدد ۴۷۰۱ را نشان می‌دهد. در حالی که تعداد رمز ارزها در سال ۲۰۱۳ تنها ۶۶ عدد بود. استقبال جهانی از بازار بیت کوین و اقبال بالای ایرانی‌ها به آن سبب شد تا در یک سال اخیر ایده ایجاد رمز ارز ملی و استفاده از آن به عنوان یکی از واحدهای پولی در کشور چند باری مطرح شود.
ماهیت گنگ ارز دیجیتال بانک مرکزی
توضیحاتی که از جانب مسئولین در منابع خبری منتشر شده همچنان نتوانسته ماهیت رمز ارز ملی را روشن کند. به نظر می‌رسد که رمز ارز ملی قرار است در بستر غیر متمرکز و بدون نیاز به کنترل نهادی واسط عرضه و تبادل شود. ابوطالب نجفی، مدیر عامل شرکت خدمات انفورماتیک که حدود ۳ سال پیش به درخواست بانک مرکزی یکی از این ارزهای دیجیتال ملی را طراحی کرده بود، در گفتگویی عنوان کرده بود: ارز ملی با هدف سنجش امکانات و قابلیت‌های تکنولوژی بلاک چین و ارزهای دیجیتال و توسعه خدمات مالی و پرداخت‌های بانکی در سطح بین بانکی و بانکداری خرد ارائه خواهد شد.
او گفته بود پشتوانه رمز ارز ملی قرار است ریال باشد و در واقع به ازای هر واحد ارز ملی معادل ریال آن در حساب بانک مرکزی بلوکه خواهد ماند و صدور آن نقدینگی جدید خلق نخواهد کرد و از طرفی با صدور این رمز ارز در بلاک چین خصوصی امکان استخراج نیز نخواهد داشت. رضا قربانی، کارشناس فناوری‌های مالی نیز در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره ماهیت ارز دیجیتال ملی گفته بود که ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی اولین بار حدود ۴ سال پیش از سوی بانک توسعه بین المللی مطرح شده است.
او گفته بود: با توجه به توسعه کریپتوکارنسی ها که در ایران به رمز ارز ترجمه شده است، باید بانک‌های مرکزی جهان به سمت صادر کردن رمز ارزهای کشور خود بروند. زمانی که از ارز دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم، نباید آن را با پول‌های دیجیتالی اشتباه بگیریم. امروزه به پول‌های دیجیتالی از طریق کارت‌های بانکی برای انجام تراکنش‌های الکترونیکی دسترسی داریم.
کریپتو کامودیتی ها توکن هایی هستند که پشتوانه کالایی و فیزیکی دارند. از کریپتو توکن می‌توان به توکن های C.Y.K و احراز تعیین هویت اشاره کرد. کریپتو کامودیتی ها پشتوانه طلا، نفت، الماس و طلا دارند. تا به امروز نقش جدی برای بانک‌های مرکزی دیده نشده است. بانک‌های مرکزی دنیا بیش از ۳ سال است که در تلاشند به این حوزه ورود پیدا کنند و از این قافله پیشرفت عقب نمانند.
رقابت با کشورهای تولید کننده رمز ارز ملی
نخستین بار این چین بود که ارزهای دیجیتال ملی را در کشورش راه اندازی کرد. منابع بین المللی خبر می‌دهند که این روزها ارز دیجیتال بانک مرکزی این کشور به مرحله آزمایش نیز رسیده است؛ اتفاقی که دولت مردان ایرانی را نیز ترغیب کرده تا ایده آن را در کشور خودمان پیاده سازی کنند.
اما برای موفقیت این رمز رازهای ملی چه مسیری پیش روی ایران است؟
امید علوی، رئیس هیات مدیره انجمن بلاک چین در گفتگویی تاکید می‌کند که برای موفقیت ارزهای دیجیتال ملی در قدم اول می‌بایست بانک مرکزی با وزارت امور خارجه همکاری داشته باشد: باید همکاری‌هایی میان این دو دستگاه شکل بگیرد و منجر به عقد تفاهم نامه میان ایران و کشورهای منطقه که با ایران تبادلات مالی و اقتصادی دارند، شود تا بتوان این ارز دیجیتال بانک مرکزی را به جریان اقتصادی کشور وارد کرد. این باعث ایجاد اعتماد برای مردم نیز می‌شود.
آیا ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی قرار است جایگزین رمز ارزهای رایج در بازار سرمایه ایران شوند و قابلیت قانون گذاری داشته باشند؟
علوی در پاسخ به این پرسش ادامه می‌دهد: از دو نوع ارزهای دیجیتال متفاوت صحبت می‌کنید. اینها متفاوت است، ما یک سری ارزهای غیرمتمرکز جهان را مانند بیت کوین داریم که اینها با توجه به مالیات غیر متمرکزی که دارند، قابلیت کنترل ندارند.
ما نمی‌توانیم آنها را محدود کنیم، تنها کاری که می‌توان با آنها انجام داد این است که برای آنها قانون گذاری کنیم و مردم در یک مدار قانونمند از آنها استفاده کنند که هم دولت بتواند روی آنها نظارت کند و هم بتواند از عایدی‌های آن درآمد مالیاتی مربوط به حقوق دولتی را داشته باشد. در این میان یک سری توکن هایی هم وجود دارد که مربوط به دولت‌هاست و زیر نظر بانک مرکزی معمولاً ایجاد می‌شود. اینها کاملاً متمرکز هستند و کاملاً زیر نظر دولتند.
فاکتورهایی برای موفقیت
اما مسیر برای ایجاد رمز ارزهای دیجیتال در ایران تا چه حد هموار است؟ علوی می‌گوید اگر بخواهیم آرمانی صحبت کنیم، این تصمیم و ایده ارزشمند است و باید عملیاتی شود اما نگاه واقع گرایانه می‌گوید که باید پیش از راه اندازی آن اقداماتی صورت بگیرد و پایه پولی ما تقویت شود: بسیاری از مردم اکنون به سیستم‌های بانکی اعتقادی ندارند، پایه پول ملی تضعیف شده است. در صورتی این ایده می‌تواند موفق شود که دولت برنامه‌ای برای تقویت پایه پول ملی داشته باشد. اگر این اتفاق رخ دهد، مردم هم به روز ارز بر پایه ریال اعتماد می‌کنند.
یکی دیگر از مصادیقی که به نظر علوی می‌تواند در موفقیت ارز دیجیتال بانک مرکزی مؤثر باشد، شفافیت است: شفافیت می‌تواند به رشد و اعتماد عمومی ارز دیجیتال کمک کند. موضوع دیگر هم این است که دولت باید راهی پیدا کند که این ارز دیجیتال در خارج از مرزها هم کاربرد داشته باشد و در تفاهم نامه‌های بین المللی با کشورها مبادله شود. با تمام این تفاسیر پاسخ پرسش اصلی هنوز روشن نیست؛ اینکه وعده تازه رئیس کل بانک مرکزی و بهارستان نشینان تا چه میزان جامه عمل می‌پوشد و چقدر می‌تواند اعتماد عمومی را جلب کند؟ پاسخ دهنده اصلی به این پرسش احتمالاً تنها و تنها گذر زمان باشد.
منبع: شنبه مگ
- اکوسیستم استارتاپی امارات، ستاره استارتاپی خاورمیانه
- بازاریابی به سبک شیائومی برای جلو زدن از رقیبان
- با 10 مورد از باورهای قدرتمند موفق‌ترین افراد دنیا آشنا شوید.
- روش های تاثیر گذار برای موفقیت در کسب و کار خود
- اکوسیستم استارتاپی قزاقستان؛ از کپی برداری تا پیشتازی در دنیای فناوری
